Alternator samochodowy – jak działa, jakie są objawy uszkodzenia oraz jaki jest koszt naprawy?

Alternator samochodowy to ważna część każdego pojazdu. Jego zadaniem jest dostarczenie prądu do akumulatora i innych systemów elektrycznych. Wyjaśniamy, jakie są przyczyny usterek i jaki jest koszt naprawy alternatora.

Co to jest i jak działa alternator samochodowy?

Alternator samochodowy jest generatorem prądu przemiennego. Urządzenie wynalazł Nikola Tesla w 1891 r. Zadaniem alternatora jest doładowywanie akumulatora oraz dostarczanie prądu do osprzętu elektrycznego w aucie.

Urządzenie jest połączone z wałem korbowym w silniku za pomocą paska klinowego lub wielorowkowego, który odpowiada za pracę alternatora.

Alternator samochodowy składa się z:

• dwuelementowej obudowy z łożyskami: przedniej i tylnej
• koła pasowego, na którym znajduje się pasek klinowy albo wielorowkowy
• wirnika, czyli elektromagnesu
• nieruchomego stojana, z którego co 120 stopni wychodzą trzy uzwojenia
• regulatora napięcia w postaci czujnika
• szczotkotrzymacza wraz ze szczotkami węglowymi
• mostka prostowniczego
• diody głównej i wzbudzenia prądu

Jego działanie w zasadzie nie zmieniło się od czasu wynalezienia. W momencie uruchomienia silnika pasek zaczyna napędzać koło pasowe, które wprawia w ruch wirnik. Elektromagnes jest zasilany przez szczotki i pierścienie ślizgowe, które przekazują napięcie za pomocą uzwojenia. W ten sposób między wirnikiem a strojanem tworzy się pole magnetyczne, które wytwarza prąd zmienny. Następnie diody krzemowe na mostku prostują, czyli zmieniają trójfazowy prąd przemienny na stały, a regulator napięcia utrzymuje go na stałym poziomie, niezależnie od prędkości obrotowej silnika.

Napięcie na sprawnym alternatorze powinno oscylować w okolicy 13 V, chyba że producent przewidział inną wartość.

Alternator samochodowy – jakie są objawy uszkodzenia?

Jeśli alternator samochodowy jest kompletnie zepsuty, to jak tylko wyczerpie się zapas prądu zgromadzony w akumulatorze, zatrzyma się, a silnik nie da się ponownie uruchomić.

Natomiast, kiedy alternator, choć nieprawidłowo, ale jeszcze działa, pierwszym zauważalnym objawem jest zapalanie się na żółto albo czerwono kontrolki akumulatora. Oznacza to nieprawidłowe napięcie ładowania baterii. Zbyt niskie prowadzi do rozładowania akumulatora, z kolei za wysokie może przyczynić się do uszkodzenia baterii.

Kierowcy łatwo jest zignorować taką sytuację, ponieważ nieprawidłowe napięcie alternatora nie musi trwać ciągle – wtedy kontrolka zapala się i gaśnie. Na przykład będzie świecić tylko w określonym przedziale obrotowym silnika. Bywa też, że ikona nie zapala się wcale. Wtedy objawem uszkodzenia alternatora samochodowego jest wadliwe działanie podzespołów układu elektrycznego samochodu.

Inne objawy uszkodzenia alternatora to:

• niedostateczne napięcie powoduje problemy z rozruchem silnika, więc samochód nie zawsze uruchamia się za pierwszy razem
• wahania napięcia mogą wywoływać nierówną pracę świateł, czyli mruganie albo przygasanie oświetlenia wewnętrznego i zegarków, co przyczynia się do szybszego zużywania się żarówek albo ich przepalenia
• radio może niespodziewanie samo się wyłączać
• dochodzi do szybkiego rozładowywania akumulatora
• sygnałem, że alternator może być zepsuty, są też odgłosy skrzypienia i piszczenia generowane przez pasek klinowy oraz nieprzyjemny szum dochodzący z okolicy łożysk alternatora

Jakie mogą być przyczyny uszkodzonego alternatora?

Alternator samochodowy pracuje cały czas, dlatego najczęstszymi przyczynami awarii są zużywające się części eksploatacyjne, czyli szczotki węglowe oraz łożyska. Szczotki pod wpływem stałego styku z pierścieniami się ścierają. Jak całkowicie się wytrą, to alternator przestanie generować prąd. Z tego powodu należy je wymienić już przy pierwszych objawach wahania napięcia. Z kolei zbyt szybkie zużycie łożysk jest przeważnie spowodowane słabą jakością materiałów, z jakich zostały wykonane.

Często przyczyną awarii alternatora są brud, błoto pośniegowe zawierające sól oraz wycieki płynów, które się do niego dostają. Zakleją one diody prostownicze, przez co nie ma właściwego chłodzenia. Zanieczyszczenia dostają się też do zacisków akumulatora, które tracą moc przewodzenia prądu, co w efekcie może doprowadzić do uszkodzenia akumulatora. Z tego powodu należy systematycznie czyścić i dbać o dolną osłonę silnika. Nierzadkie są też pęknięcia obudowy alternatora.

Zdarza się też, że spadek napięcia spowodowany jest obluzowanym paskiem klinowym. Natomiast jeśli pasek jest zerwany, to należy sprawdzić, czy przyczyną jest zwykłe zużycie materiału, czy uszkodzenie mechaniczne spowodowane przez inny zablokowany element. Wtedy trzeba dokonać adekwatnie do sytuacji wyłącznie wymiany paska albo dokonać też naprawy uszkodzeń.

Niekiedy też dochodzi do zniszczenia regulatora napięcia w alternatorze wskutek nieprawidłowego podłączenia przewodów akumulatora. Nagłe zwarcie może doprowadzić też do spalenia diod prostownika, odpowiedzialnego za doładowywanie akumulatora. Natomiast kiedy uszkodzony jest tylko regulator, prawdopodobnie doszło do zalania. W tym przypadku trzeb szybko zlokalizować źródło wycieku.

Innym problemem jest spalenie stojana, które zwykle związane jest z przeciążeniem alternatora. Jeśli jest w złym stanie to intensywne korzystania z elektroniki, np. klimatyzacji może spowodować powstanie zbyt wysokiej temperatury, która nieodwracalnie uszkadza stojan.

Innymi przyczynami usterek są: zwarcia wirnika, przebicie w uzwojeniu albo jego przepalenie.

Jaki jest koszt wymiany alternatora samochodowego?

Średnia cena wymiany alternatorów wynosi ok. 250 zł. Cena będzie wyższa, jeśli mechanik będzie musiał zdemontować i ponownie wstawić inne elementy osprzętu silnika. Więcej niż w warsztacie samochodowym zapłacimy w autoryzowanym serwisie. Właściciele nowych aut będą też musieli dopłacić za podłączenia komputera diagnostycznego i kasowanie błędów.

Do tych kosztów dochodzi wydatek na nowy alternator. Za niego, w zależności od modelu samochodu i producenta części, zapłacimy od ok. 500 zł do nawet kilku tysięcy złotych. Tańszym rozwiązaniem jest dodanie starego modelu do regeneracji. Cena usługi zależy od typu usterki i zaczyna się od 100 zł, jednak ostatecznie może wzrosnąć nawet kilkukrotnie. Przykładowo za naprawę wirnika, czyli wymianę i toczenie pierścienia ślizgowego zapłacimy od ok. 50 zł. Jeśli nie da się naprawić części, to można spróbować kupić używaną w cenie od 100 zł. Jednak trzeba pamiętać, że na taki alternator nie ma gwarancji i nie mamy pewności, ile czasu będzie jeszcze działał.

Uszkodzony alternator samochodowy – naprawa czy wymiana na nowy?

Nowy alternator to spory wydatek dla właściciela samochodu. Jednak nieużywana część jest uznawana za niezawodną i trwalszą niż regenerowana. Poza tym producent daje na nowe elementy co najmniej roczną gwarancję. Z kolei za regeneracją alternatora przemawiają ekonomia i ekologia. Usługa wykonana w profesjonalnym warsztacie przez pracowników z doświadczeniem jest bezpieczna i znacznie tańsza niż wymiana na nowy. Poza tym zostawiamy w aucie oryginalne elementy, co dla wielu właścicieli ma duże znaczenie. Co więcej, regeneracja to ekologiczne rozwiązanie, ponieważ wymianie podlegają wyłącznie zużyte części. Więc nie wyrzucamy całego podzespołu, który jest trudny do zrecyklingowania, a jedynie pojedyncze elementy.

Ponieważ z niesprawnym alternatorem samochodowym nie pojedziemy za daleko, jak tylko zauważymy spadki napięcia i problemy z ładowaniem akumulatora, należy sprawdzić jego stan. Najczęściej wymiany wymagają same szczotki, które są bardzo eksploatowane. Warto też pamiętać, aby unikać zlania mechanizmu wodą, bo ta może go kompletnie uszkodzić.

FAQ

Co to jest alternator samochodowy?

Alternator to inaczej prądnica prądu przemiennego, która przekształca napięcie przemienne w stałe. W samochodach stanowi źródło prądu dla akumulatora oraz elektroniki.

Jak działa alternator samochodowy?

Alternator uruchamia się wraz z rozruchem samochodu. Mechanizm napędza pasek ułożony na kole, które to wprowadza w ruch wirnik zasilany przy pomocy szczotek i pierścieni ślizgowych. W momencie obrotu wytwarza pole magnetyczne wywołujące indukcję energii elektrycznej. Następnie prostownik zmienia prąd zmienny na stały, ten poprzez uzwojenie ładuje akumulator.

Jaki jest koszt wymiany alternatora samochodowego?

Nowy alternator kosztuje od 500 zł do kilku tysięcy, a za jego wymianę zapłacimy ok. 250 zł. Zatem łączny koszt zaczyna się od 750 zł.