Czynniki chłodnicze do klimatyzacji – jakie są ich rodzaje, ile kosztują, kiedy należy je wymieniać?

Czynnik klimatyzacji jest niezbędny do pracy całego układu chłodniczego. Zgodnie z wytycznymi UE, domyślnym środkiem dla klimatyzacji samochodowych jest R-1234yf. Czym się wyróżnia i ile kosztuje?

Z czego składa się układ klimatyzacji?

Klimatyzacja samochodowa to złożony, wieloelementowy układ. Poniżej wymieniamy jego najważniejsze elementy.

• Kompresor inaczej nazywany sprężarką, czyli najważniejszy element w klimie. Odpowiada ze zasysanie czynnika chłodzącego i nadanie mu odpowiedniego ciśnienia. Ze względu na budowę wyróżniamy trzy rodzaje kompresorów: tłokowe, łopatkowe i spiralne.
• Skraplacz, czyli inaczej chłodnica albo kondensator klimatyzacji. Tutaj dociera z kompresora rozgrzany czynnik chłodniczy, po czym ulega skropleniu. W tym momencie dochodzi też do przechwycenia energii cieplnej i oddania jej panelom i rurkom, które wyprowadzą ją do atmosfery.
• Osuszacz, którego zadaniem jest pochłanianie wilgoci z układu klimatyzacji.
• Zawór rozprężny reguluje ilości przepływającego czynnika i jego rozprężenie, czyli ochłodzenie. Monitoruje on ciśnienie oraz temperaturę w układzie i na tej podstawie określa, bezpieczną ilość płynu chłodzącego, jaka może dostać się do parownika. W zaworze znajdują się też sitka, które dodatkowo odfiltrowują zanieczyszczenia. 
• Parownik, który jest pod deską rozdzielczą, obniża temperaturę powietrza za pomocą czynnika chłodniczego. Gaz przepływający przez parownik pochłania ciepło dostające się z kabiny, które zostaje oziębione do wybranej temperatury, a następnie wydmuchiwane przez nawiewy wentylacyjne z powrotem do kabiny.

W skład układu wchodzą jeszcze:

• panel sterowania: automatyczny albo manualny
• bezpieczniki
• czujniki
• kanały wlotowe, filtr kabinowy oraz kratki nawiewów

Czym są czynniki chłodnicze i jaka jest ich rola?

Czynnik chłodniczy jest substancją używaną w klimatyzacji. Jest to gaz o dużych właściwościach przenoszenia ciepła. 

Zadaniem czynnika jest naprzemienne odbieranie i oddawanie ciepła w zależności od potrzeb kierowcy. Jest to możliwe dzięki zmianie stanu skupienia gazu na ciekły i odwrotnie. Klimatyzacja to układ zamknięty. Po nim, wraz z czynnikiem, krąży olej mineralny, który smaruje elementy sprężarki. W zależności od rodzaju układu znajduje się w nim od 300 do 600 g substancji chłodniczej.

Jakie są rodzaje czynników chłodniczych?

Aktualnie w branży motoryzacyjnej stosuje się trzy rodzaje czynników klimatyzacji.

• R134a (1,1,1,2-Tetrafluoroetan) – związek grupy halogenków alkilowych, które bardzo niszczą warstwę ozonową, przez co został on wycofany z użycia dla pojazdów wyprodukowanych po 2017 r. Jednak nadal jest stosowany w starszych samochodach. Niestety eksperci szacują, że aż 40 proc. czynnika dostępnego w Polsce pochodzi z nielegalnych źródeł. Co oznacza, że jest podrobiony, a jego skład nie jest dobrze znany.
• R1234yf (2,3,3,3-tetrafluoropropen) – nowy czynnik z grupy hydrfluoro-olefin (HFO), stosowany obligatoryjnie od 2017 r. w nowych autach, sprzedawanych na terenie UE. Ma on zerowy potencjał niszczenia warstwy ozonowej, ale jest znacznie droższy od R134s. Poza tym jest łatwopalny i toksyczny.
• R477, który ma składzie dwutlenek węgla to alternatywa dla innych czynników. Stosuje go np. Mercedes. Jednak, aby spełniał normy, firma musiała odpowiednio dostosować cały układ.

Ceny czynników chłodniczych

Ceny nabicia klimatyzacji w warsztacie mogą znacznie różnić się w zależności od marki i modelu samochodu oraz lokalizacji warsztatu. Uzupełnienie układu czynnikiem R134a (300 gr) plus serwis i odgrzybianie to wydatek od ok. 200 zł.

Prawie dwa razy droższe może być uzupełnienie układu R1234yf. W dużych miastach koszt ten może wynieść nawet 800 zł. Jest to związane z ceną czynnika oraz tym, że warsztat musi być wyposażony w stację obsługi przystosowaną do pracy z nowym czynnikiem.

Z czego składa się kompleksowy przegląd klimatyzacji?

Podstawowa konserwacja klimatyzacji składa się z:

• podłączenia samochodu do serwisu klimatyzacji
• wypompowania i pomiaru ilości czynnika chłodniczego oraz oleju smarującego sprężarkę
• kontroli szczelności układu oraz usunięcia wilgoci
• ewentualnego uzupełnienie czynnika i oleju smarującego do poziomu zalecanego przez producenta samochodu

Pełny serwis klimatyzacji jest poszerzony o:

• wymianę filtra kabinowego i osuszacza
• przeprowadzenie odgrzybiania klimatyzacji, np. poprzez ozonowanie

Na czym polega nabijanie klimatyzacji?

Nabijanie klimatyzacji to nic innego jak uzupełnienie czynnika chłodniczego w układzie. Trzeba pamiętać, że klimatyzacja działa w obiegu zamkniętym, zatem nie powinno go brakować. Zdarza się, że po roku użytkowania są w nim wielkie braki na poziomie 30-50 gramów. W takiej sytuacji serwisant uzupełni niedobór do poziomu zalecanego przez producenta.

Natomiast jeśli doszło do rozszczelnienia układu, konieczna będzie wymiana czynnika na nowy. Jak uzupełnić czynnik w klimatyzacji bezpiecznie? Jeśli auto ma klimatyzację wypełniona gazem HFO-1234yf, który jest trujący, jego uzupełnienie musi być przeprowadzone w warsztacie. Serwis ma odpowiedni sprzęt, a pracownicy są przeszkoleni w zakresie wymiany gazu.

Dlaczego należy serwisować klimatyzację?

Serwis klimatyzacji jest konieczny, aby zapewnić sprawność układowi oraz komfort kierowcy i pasażerom. W trakcie użytkowania mogą pojawić się drobne usterki, które nienaprawione w porę spowodują awarię klimatyzacji. Systematyczny przegląd pozwoli je dostrzec i uniknąć wysokich kosztów naprawy.

Co więcej, nieczyszczona klima, a w szczególności parownik, stwarza doskonałe warunki do rozwoju grzybów i pleśni. Wtedy łatwo o choroby górnych dróg oddechowych, alergie i rozdrażnienie. Zatkane filtry zwiększają poziom wilgoci w kabinie, wytwarzają odór oraz mogą powodować korozję elektroniki.

Niesprawna klimatyzacja nie tylko nie chłodzi, ale też zwiększa zużycie paliwa. A to jest uciążliwe i kosztowne.

Obsługa klimatyzacji – gdzie ją przeprowadzić?

Serwis warto wykonać w renomowanym warsztacie, który specjalizuje się w konserwacji klimatyzacji. Wtedy będziemy mieć pewność, że wszystko zostanie dokładnie sprawdzone. Specjaliści używają profesjonalnego sprzętu i dobrej jakości środków, a gaz pochodzi z wyłącznie legalnego źródła.

Przeglądy klimatyzacji – co ile?

Każdy kierowca powinien samodzielnie co jakiś czas sprawdzać stan klimatyzacji. Raz na pół roku można wykonać dezynfekcję układu za pomocą powszechnie dostępnych środków w aerozolu. Raz w roku eksperci zalecają wymiana filtra kabinowego, ponieważ na starym szybko namnażają się bakterie i grzyby.

Serwis klimatyzacji w zakładzie należy przeprowadzać raz w roku. Wtedy mechanik skontroluje wydajność i szczelność układu. Dodatkowo raz na dwa lata trzeba wymienić filtr osuszacza.

Oczywiście przegląd powinno się wykonać także w sytuacji, kiedy właściciel auta zauważy wyciek, albo po włączeniu klimatyzacji wzrasta zużycie paliwa, ale temperatura się nie podnosi.

FAQ

Czym jest czynnik chłodniczy w klimatyzacji?

Czynnik chłodzący jest substancją, która ma właściwości oddawania i przyjmowania ciepła, przez co można w miarę potrzeb ogrzać albo ochłodzić kabinę samochodu.

Jakie rodzaje czynników chłodniczych występują?

Obecnie używa się 3 typy czynników w klimatyzacji: R134a – są stosowane w samochodach produkowanych do 2017 r., R1234yf – w nowych pojazdach oraz R477.

Jakie są ceny czynników chłodniczych?

Za nabicie 100 g gazu R134a zapłacimy średnio ok. 100-180 zł, a za czynnik chłodniczy R1234yf – ok. 200-250 zł.