Homologacja – co to? Ile kosztuje? Dlaczego jest ważna?
Homologacja to obowiązkowy proces dopuszczenia pojazdu lub jego elementów do użytkowania na drogach. Sprawdź, kiedy musisz uzyskać taki certyfikat, jakie obowiązują procedury i opłaty oraz jakie grożą konsekwencje za brak homologacji.
W sektorze motoryzacyjnym kluczowym wymogiem dla produktów przeznaczonych do użytku na drogach publicznych jest homologacja. Stanowi ona potwierdzenie, że dany wyrób spełnia normy bezpieczeństwa obowiązujące w krajach Unii Europejskiej. Certyfikat homologacji potwierdza, że dany pojazd czy jego poszczególne części mogą być nie tylko sprzedawane, ale również używane.
Homologacja – co to?
Homologacja jest formalną procedurą sprawdzania, czy pojazdy i ich części spełniają określone normy techniczne i bezpieczeństwa obowiązujące w Polsce oraz w Unii Europejskiej. Procedura ta jest niezbędna do legalnego użytkowania pojazdu na drogach publicznych. Świadectwo homologacji typu potwierdza zgodność produktu z obowiązującymi normami technicznymi. Homologacja dotyczy zarówno całych pojazdów, jak i ich poszczególnych części czy akcesoriów. Szczególnie tych odpowiedzialnych za bezpieczeństwo, oświetlenie czy ochronę środowiska.
Homologacja – dlaczego jest ważna?
Bez homologacji pojazd nie może być legalnie użytkowany na drogach publicznych. Brak świadectwa homologacji UE uniemożliwia jego rejestrację w przypadku nowych aut. Jest to również problem w przypadku używanych samochodów sprowadzonych z państw trzecich, czyli innych niż UE.
Dodatkowo brak tego dokumentu dla wyposażenia czy części grozi nałożeniem mandatów, problemami podczas przeglądów technicznych oraz możliwością zatrzymania dowodu rejestracyjnego. Dla producentów i importerów jest to również niezbędny dokument do wprowadzenia pojazdu na rynek.
Kiedy należy uzyskać świadectwo homologacji?
Obowiązek zapewnienia świadectwa homologacji dotyczy wielu przypadków. Oto, kiedy trzeba go uzyskać:
- dla nowych pojazdów, przed ich wprowadzeniem do sprzedaży
- przy sprowadzaniu pojazdu spoza Unii Europejskiej
- po istotnych zmianach konstrukcyjnych pojazdu (np. montaż instalacji LPG, zmiany w układzie wydechowym)
- w przypadku pojazdów własnoręcznie skonstruowanych, określanych jako „SAM"
Homologacja samochodu
Proces homologacji samochodu obejmuje kompleksowe badania techniczne, które potwierdzają zgodność auta z wymaganiami Unii Europejskiej. W Polsce za homologację pojazdów odpowiada Transportowy Dozór Techniczny (TDT). Procedura (świadectwa homologacji typu WE albo EKG ONZ) obejmuje weryfikację dokumentów, przeprowadzenie testów pojazdu i w efekcie wydanie świadectwa homologacji typu. Nowe pojazdy homologowane są przez producentów, natomiast w przypadku pojazdów indywidualnie zmodyfikowanych, za proces odpowiada właściciel pojazdu.
Jeśli pojazd posiada świadectwo homologacji wydane w innym państwie członkowskim UE, wystarczy złożyć wniosek o jego uznanie w Polsce. Wniosek należy przekazać do Dyrektora Transportowego Dozoru Technicznego.
Homologacja części samochodowych
Homologacja obejmuje także wiele części samochodowych, takich jak układy hamulcowe, zawieszenie, ogumienie (homologacja opon), pasy bezpieczeństwa czy oświetlenie. Każda homologowana część musi mieć stosowne oznaczenie E, np. „E20” w przypadku homologacji wydanej dla Polski. Brak homologacji części może skutkować problemami podczas przeglądu technicznego pojazdu oraz ryzykiem otrzymania mandatu, a nawet zatrzymaniem dowodu rejestracyjnego przez policję.
Homologacja lamp
Oświetlenie pojazdu musi spełniać ścisłe wymagania dotyczące mocy, barwy oraz jasności światła. Zarówno reflektory, jak i żarówki poddawane są rygorystycznym testom technicznym, których pozytywny wynik jest podstawą do wydania świadectwa homologacji. Użycie komponentów niemających homologacji – na przykład montaż żarówek LED w miejsce tradycyjnych halogenów – może skutkować mandatem i zatrzymaniem dowodu rejestracyjnego. Warto jednak wiedzieć, że przepisy w tym zakresie ulegają zmianom.
Homologowane LED-y do reflektorów halogenowych
Firma Philips jako pierwsza na świecie wprowadziła na rynek retrofitowe żarówki LED do reflektorów halogenowych, które uzyskały homologację UNECE. Dzięki wejściu w życie rozporządzenia ECE-R37 w 2024 roku, zamienniki LED mogą obecnie uzyskać oznaczenie „E”, co oznacza, że mogą być legalnie stosowane w miejscu żarówek halogenowych – na razie dotyczy to jednak tylko typu H11.
Już wcześniej, m.in. w Niemczech, żarówki LED tego typu były testowane i zatwierdzane przez Federalny Urząd ds. Ruchu Drogowego (KBA – Kraftfahrt-Bundesamt). Od 2020 roku ich legalny montaż jest możliwy, ale tylko w ściśle określonych modelach i rocznikach pojazdów, które fabrycznie wyposażono w halogeny H7. Należy jednak pamiętać, że takie dopuszczenie obowiązuje wyłącznie na terytorium danego kraju – na drogach innych państw retrofity LED bez ogólnoeuropejskiej homologacji wciąż są nielegalne.
Homologacja butli LPG
Homologacja LPG jest ważna przez 10 lat od daty produkcji butli. Po tym okresie butla musi przejść ponowną legalizację lub trzeba wymienić ją na nową. Maksymalny okres użytkowania butli LPG to 20 lat. Brak aktualnej homologacji LPG skutkuje odmową pozytywnego przeglądu technicznego pojazdu. TDT ma prawo cofnąć homologację, jeśli podczas kontroli wykryje jakiekolwiek nieprawidłowości lub uszkodzenia butli.
Koszt homologacji w Polsce
Wysokość opłat związanych z udzieleniem lub zmianą świadectwa homologacji typu reguluje ustawa o systemach homologacji pojazdów i ich wyposażenia (Dz.U. 2023, poz. 919).
Zgodnie z art. 69 tej ustawy, maksymalne stawki wynoszą:
- wydanie świadectwa homologacji typu UE pojazdu – do 1600 zł
- zmiana świadectwa homologacji typu UE pojazdu – do 400 zł
- uznanie homologacji wydanej w innym państwie członkowskim UE – do 350 zł
- wydanie krajowej homologacji typu dla pojazdu – do 1600 zł
- zmiana krajowej homologacji typu dla pojazdu – do 400 zł
- wydanie krajowej homologacji typu dla pojazdów produkowanych w małych seriach – do 1600 zł
- zmiana krajowej homologacji typu dla pojazdów produkowanych w małych seriach – do 400 zł
- homologacja LPG kosztuje około 200–250 zł
Do tych kosztów należy doliczyć koszt samych badań, także ewentualne opłaty administracyjne, np. opłatę za pełnomocnictwo (17 zł). Całość procesu jest prowadzona i nadzorowana przez Transportowy Dozór Techniczny.
FAQ:
Ile kosztuje homologacja quada?
Homologacja quada zależy od rodzaju procedury. Dopuszczenie jednostkowe dla quada to koszt około 1000 zł.
Kto odpowiada za homologację samochodów w Polsce?
Za homologację pojazdów odpowiada Dyrektor Transportowego Dozoru Technicznego (TDT).
Jak sprawdzić, czy auto ma homologację?
Informacje te można znaleźć w dowodzie rejestracyjnym, na tabliczce znamionowej pojazdu lub kontaktując się bezpośrednio z TDT.
Jakie pojazdy nie wymagają homologacji?
Homologacja nie jest konieczna dla pojazdów sportowych przeznaczonych wyłącznie na tor, maszyn rolniczych i niektórych pojazdów specjalistycznych, np. używanych na lotniskach.
Jak sprawdzić numer homologacji?
Numer homologacji znajduje się na tabliczce znamionowej pojazdu lub w dokumentacji technicznej. Zaczyna się od litery „E” i oznaczenia kraju.
Skąd wziąć świadectwo homologacji samochodu?
Świadectwo homologacji można uzyskać w Transportowym Dozorze Technicznym lub od autoryzowanego producenta/importera pojazdu. Można je także uzyskać u importerów lub dystrybutorów pojazdów.
Czy homologacja auta wydana w innym kraju UE jest ważna?
Tak, świadectwa homologacji typu WE są honorowane w Polsce i nie wymagają dodatkowych procedur.
Co to jest homologacja opon?
Homologacja opon potwierdza, że dane ogumienie spełnia normy jakościowe UE, mając specjalne oznaczenie „E” z numerem kraju.