Cysterna z pomarańczową tablicą ADR – jak rozszyfrować, co wiezie?

Ciężarówka może przewozić ładunek stanowiący realne zagrożenie – nie tylko dla środowiska, ale również dla ludzi. Informacje o przewożonej substancji znajdują się na pomarańczowych tablicach ADR. Kod umieszczony na cysternie zdradza, czy w zbiorniku znajduje się łatwopalna benzyna, trujący chlor, czy może żrący kwas siarkowy.

Codziennie po polskich drogach porusza się setki pojazdów przewożących materiały niebezpieczne – od łatwopalnych paliw, przez substancje toksyczne, po gazy pod ciśnieniem. Choć zewnętrznie nie różnią się od innych ciężarówek, ich oznaczenia wskazują na potencjalne zagrożenie. Tablice ADR zawierają dwie linijki cyfr, które stanowią kluczowe informacje dla służb ratunkowych.

Czym jest ADR?

ADR to skrót od francuskiej nazwy „Accord relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Route” – umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych. Polska przystąpiła do niej w 1975 roku. Jej celem jest ujednolicenie zasad klasyfikacji, oznaczania oraz przewozu niebezpiecznych substancji, by maksymalnie ograniczyć ryzyko. Tablice ADR pozwalają służbom natychmiast zidentyfikować zagrożenie i dobrać odpowiedni sposób reagowania.

Tablice ADR – jak odczytać kody?

Każda pomarańczowa tablica ADR składa się z dwóch rzędów cyfr. Ten górny to numer zagrożenia, dolny rząd, czyli numer UN, wskazuje nazwę przewożonego ładunku. Każda substancja niebezpieczna, ma swój unikatowy kod.

Numer zagrożenia (górny rząd)

Pierwsza cyfra wskazuje podstawowe zagrożenie:

• 2 – emisja gazu pod wpływem ciśnienia lub reakcji chemicznej (np. gazy palne)
• 3 – palność cieczy lub gazów, samonagrzewanie (np. benzyna)
• 4 – palność materiałów stałych (np. siarka)
• 5 – działanie utleniające
• 6 – działanie toksyczne lub zakaźne (np. chlor)
• 7 – promieniotwórczość
• 8 – działanie żrące (np. kwas siarkowy)
• 9 – inne zagrożenia (np. substancje niebezpieczne dla środowiska, baterie litowe)

Druga i trzecia liczba informują o dodatkowych właściwościach substancji:

• 20 – gaz duszący lub niestwarzający dodatkowego zagrożenia
• 22 – gaz skroplony, schłodzony, duszący
• 223 – gaz skroplony, schłodzony, palny
• 33 – ciecz wysoce łatwopalna,
• 338 – ciecz łatwopalna i żrąca,
• 339 – ciecz łatwopalna o ryzyku gwałtownej reakcji,
• 66 – substancja silnie toksyczna
• 88 – substancja silnie żrąca
• 886 – substancja silnie żrąca i toksyczna
• jeśli przed numerem widnieje litera X np. X80, oznacza to niebezpieczną reakcję z wodą

Numer UN (dolny rząd)

To czterocyfrowy kod przypisany konkretnej substancji:

• 1005 – amoniak bezwodny
• 1017 – chlor
• 1090 – aceton
• 1202 – olej napędowy
• 1203 – benzyna
• 1789 – kwas solny
• 1830 – kwas siarkowy
• 1978 – propan
• 2758 – trujące pestycydy

Nie tylko tablice ADR – nalepki ostrzegawcze

Pojazdy przewożące niebezpieczne substancje są oznaczane również za pomocą nalepek ostrzegawczych. Mają kształt rombu, ich kolor, symbol i cyfra informują o rodzaju zagrożenia:

• Klasa 1: materiały wybuchowe – pomarańczowy romb z bombą i cyfrą 1
• Klasa 2: gazy (płynne, nietoksyczne, toksyczne) – czerwony, zielony lub biały romb z odpowiednim symbolem i cyfrą 2
• Klasa 3: ciecze łatwopalne – czerwony romb z płomieniem i cyfrą 3
• Klasa 4.1: stałe łatwopalne – biały romb z czerwonymi paskami i cyframi 4.1
• Klasa 5.1: materiały utleniające – żółty romb z płomieniem nad okręgiem i cyfrą 5.1
• Klasa 6.1: materiały toksyczne – biały romb z „trupia czaszką" i cyframi 6.1
• Klasa 8: substancje żrące – biało-czarny romb z grafiką działania kwasu i cyfrą 8
• Klasa 9: różne inne zagrożenia – biały romb z czarnymi paskami i cyfrą 9

Tablice i dodatkowe oznakowanie umożliwiają także służbom egzekwowanie przepisów, np. zakazu wjazdu z towarami niebezpiecznymi lub ograniczenia w ruchu dla ciężarówek.