Bezpieczniki samochodowe: rodzaje, oznaczenia, kolory, wymiana

Bezpieczniki samochodowe stanowią część układu elektrycznego. Ponieważ przepalone elementy mogą nawet unieruchomić auto, warto wiedzieć, jak je wymienić i jakie są ich rodzaje.

Jaką funkcję pełnią bezpieczniki w samochodzie?

Bezpiecznik, choć jest najsłabszym ogniwem układu elektrycznego, to odgrywa ważną rolę, mianowicie zabezpiecza instalację przed: przegrzaniem, uszkodzeniem całego obwodu, stopieniem się izolacji przewodów, zwarciami oraz uszkodzeniem poszczególnych podzespołów elektronicznych.

Każdy obwód jest zabezpieczony oddzielnym bezpiecznikiem. Przykładowe urządzenia i obwody to m.in. oświetlenie kabiny, rozrusznik, elektryczne lusterka, klakson, alternator, wycieraczki, radio, podnośniki szyb czy pompa paliwowa.

W samochodach stosuje się płaskie bezpieczniki płytkowe. Są to jedna albo dwie metalowe blaszki lub druty zatopione w półprzezroczystej niepalnej obudowie i połączone ze sobą metalowym paskiem. Jeśli przez bezpiecznik przepłynie zbyt duży prąd, pasek zaczyna się topić lub pęka. W ten sposób obwód zostaje przerwany, a prąd przestaje płynąć.

Bezpieczniki samochodowe wymienia się wówczas, gdy się przepalą.

Rodzaje bezpieczników samochodowych

Podstawowy podział bezpieczników samochodowych opiera się na ich wielkości. Obecnie w samochodach osobowych stosowane są trzy rodzaje bezpieczników: mini, normal i maxi.

Dwa pierwsze stosowane są w mniej obciążonych obwodach do 25 A. Są to np. oświetlenie kabinowe, radio albo gniazdo zapalniczki. Znajdują się one zwykle w skrzynce wewnątrz pojazdu. Z kolei bezpieczniki samochodowe maxi zabezpieczają główne elementy układu elektrycznego o natężeniu od 30 A w górę. Zalicza się do nich np. akumulator, alternator oraz rozrusznik.

Na rynku dostępne są też automatyczne bezpieczniki samochodowe, jednak rzadko się je stosuje z racji bardzo wysokiej ceny.

Ponadto bezpieczniki możemy podzielić względem maksymalnego napięcia prądu na 12 V lub 24 V.

Bezpieczniki samochodowe – kolory i oznaczenia

Standardowe bezpieczniki mają przezroczystą obudową, która umożliwia zobaczenie wnętrza i ułatwia sprawdzenie, który z nich się przepalił. Aby ułatwić dobranie odpowiedniego elementu, stosuje się kolorowe obwoluty, które odpowiadają określonemu natężeniu prądu. Ponadto dodatkowo na górnej części obudowy są nadrukowane wartości. Co jeszcze bardziej ułatwia dopasowanie właściwego bezpiecznika.

Bezpiecznik mini i normal występują w kolorach:

• szarym – oznaczającym napięcie 2 A
• fioletowym – 3 A
• jasnobrązowym albo beżowym – 5 A
• ciemnobrązowym – 7.5 A
• czerwonym – 10 A
• niebieskim – 15 A
• żółtym – 20 A
• białym lub przezroczystym – 25 A
• zielonym – 30 A
• pomarańczowym – 40 A

Bezpieczniki maxi mają następujące kolory i wartości:

• zielony – 30 A
• pomarańczowy – 40 A
• czerwony – 50 A
• niebieski – 60 A
• brązowy – 70 A
• biały lub przezroczysty – 80 A
• fioletowy – 100 A

Gdzie znaleźć bezpieczniki w samochodzie?

Bezpieczniki mogą znajdować się w kilku miejscach w samochodzie. Zależy to od producenta i modelu auta. W samochodzie są zwykle dwie skrzynki z bezpiecznikami i znajdziemy je najczęściej:

• pod maską samochodu, w okolicach podszybia, akumulatora albo nad lewym lub prawym nadkolem; tutaj są umieszczane bezpieczniki wysokoprądowe, które wymagają lokalizacji blisko źródła zasilania
• pod deską rozdzielczą w po stronie kierowcy, w okolicach nóg kierowcy, w tym miejscu są bezpieczniki niskoprądowe

Inne prawdopodobne lokalizacje to bagażnik albo w głównym schowku przed fotelem po stronie pasażera.

Co zrobić z przepalonym bezpiecznikiem?

Spalony bezpiecznik, choć z wyglądu jest niepozornym elementem, to zalicza się do elektrośmieci. A to oznacza, że nie wolno wyrzucać go do zwykłego śmietnika. Tego typu zużyte części można zostawić w:

• Mobilnych Punktach Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (MPSZOK)
• Mobilnych Punktach Zbierania Elektrośmieci ElektroEko
• Punktach Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK)

Wymiana bezpiecznika samochodowego krok po kroku

Wymiana przepalonego bezpiecznika jest szybka i prosta, więc z powodzeniem można to zrobić samodzielnie. Oto instrukcja:

1. Lokalizujemy skrzynkę z bezpiecznikami.

2. Zdejmujemy pokrywę skrzynki.

3. Sprawdzamy w instrukcji obsługi samochodu albo na rysunku umieszczonym na wewnętrznej stronie obudowy, gdzie jest bezpiecznik odpowiedzialny za awarię konkretnego układu.

4. Wyciągamy niesprawny bezpiecznik przy pomocy specjalnego chwytaka albo kombinerek.

5. Sprawdzamy, czy bezpiecznik jest na pewno uszkodzony. Przepalony element ma przerwany drucik i czuć od niego charakterystyczny zapach spalenizny. Czasami widoczne jest też osmalenie.

6. Jeżeli bezpiecznik jest faktycznie przepalony, to w jego miejsce wstawiamy nowy. Zawsze powinien mieć identyczne oznaczenia, natężenie oraz kolor.

7. Palcem dociskamy górną część bezpiecznika, aby dobrze trzymał się w skrzynce.

8. Sprawdzamy, czy układ i odbiornik, za który odpowiada wymieniony bezpiecznik, działają właściwie. Jeśli nadal nie można ich uruchomić, oznacza to, że poza bezpiecznikiem doszło do innych uszkodzeń. W takiej sytuacji należy udać się do warsztatu, by mechanik zlokalizował awarię i zlikwidował problem.

9. Jeśli wszystko działa prawidłowo, zamykamy obudowę skrzynki z bezpiecznikami i kończymy pracę.

Kluczowym krokiem jest wstawienie odpowiedniego rodzaju bezpiecznika samochodowego. Mocniejszy jest w stanie uszkodzić instalację elektryczną, słabszy z kolei może od razu się przepalić.

Warto pamiętać, że bezpiecznik może się spalić w praktycznie w każdym momencie, utrudniając dalszą jazdę, dlatego warto zaopatrzyć się w zapasowy zestaw o standardowych parametrach i wozić go w aucie. Dzięki temu można szybko dokonać wymiany.

FAQ

Jakie są kolory bezpieczników i co oznaczają?

Bezpieczniki mają różne kolory w zależności od natężenia: szary ma wartość 2 A, fioletowy – 3 A, beżowy albo jasnobrązowy – 5 A, ciemnobrązowy – 7,5 A, czerwony – 10 A lub 50 A, niebieski – 15 A lub 60 A, żółty – 20 A, biały albo przeźroczysty – 25 A, zielony – 30 A oraz pomarańczowy – 40 A.

Za co odpowiadają bezpieczniki?

Bezpieczniki mają za zadanie ochronić poszczególne odbiorniki oraz system elektroniczny przed zniszczeniem na skutek nagłego wzrostu natężenia prądu. W takiej sytuacji bezpiecznik się przepala, a obwód się włącza.

Jak dobrze dobrać nowy bezpiecznik?

Najbezpieczniej jest w miejsce przepalonego wstawić dokładnie taki sam bezpiecznik. Zbyt słaby lub za silny nie spełni swojej funkcji. Jeśli nie jesteśmy w stanie odczytać amperażu, wartości i rozkład bezpieczników w samochodzie powinien znajdować się na pokrywie gniazd.

Dlaczego bezpiecznik się przepalił?

Bezpiecznik przepala się w sytuacji, kiedy dochodzi do zwarcia lub przeciążenia.