Okres próbny dla nowych kierowców – zasady, ograniczenia i zmiany w przepisach

Wkrótce posłowie zajmą się projektem zmian w prawie, który wprowadza okres próbny dla nowych kierowców. Sprawdź, co czeka osoby, które w przyszłym roku zdobędą uprawnienia.

• Planowany okres próbny obejmie osoby, które po raz pierwszy zdobędą prawo jazdy kat. B.
• Zmiany zakładają co najmniej 2 lata nadzoru, z możliwością przedłużenia o kolejne 24 miesiące.
• Nowe przepisy mają zacząć obowiązywać pod koniec 2026 r.

Nowi kierowcy już teraz podlegają większej kontroli niż osoby z dłuższym stażem. Planowany okres próbny będzie jednak bardziej restrykcyjny, choć rząd wycofał się z części ograniczeń, które miały obowiązywać minimum przez dwa lata od zdobycia prawa jazdy.

Nadzór nad nowymi kierowcami – obecne zasady

Przez pierwszy rok od uzyskania prawa jazdy kierowcy nie mogą korzystać z kursów redukujących punkty karne. Jeśli przekroczą limit 20 punktów (dla pozostałych kierowców wynosi on 24), tracą uprawnienia decyzją starosty.

Dodatkowe ograniczenia obowiązują przez dwa lata od zdobycia prawa jazdy. W tym czasie kierowca straci dokument, jeśli sąd skaże go za przestępstwo drogowe. Taka sama sankcja grozi za trzy poważne wykroczenia, np. stworzenie zagrożenia, nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu, wyprzedzanie mimo zakazu czy przekroczenie prędkości o ponad 30 km/h.

Poza tym początkujący kierowcy nie mają dodatkowych zakazów. Muszą jednak szczególnie uważać, bo szybciej niż doświadczeni mogą stracić prawo jazdy.

Planowany okres próbny – tylko dla kat. B

Okres próbny dla osoby, która po raz pierwszy uzyska prawo jazdy kat. B, będzie trwał:

• 2 lata – jeśli kierowca ma ukończone 18 lat
• 3 lata – jeśli prawo jazdy wydano w wieku 17 lat, ale nie dłużej niż do ukończenia 20 lat

Starosta przedłuży okres próbny o kolejne 2 lata, jeśli kierowca w tym czasie popełni dwa wykroczenia drogowe potwierdzone prawomocnym orzeczeniem. Okres próbny wydłuży się także o czas zatrzymania prawa jazdy. Jeśli doszłoby do trzeciego przedłużenia, starosta cofnie uprawnienia do kierowania pojazdami.

Bez promili w okresie próby

Obecnie kierowca, także tuż po zdaniu egzaminu, może prowadzić auto, mając we krwi do 0,19 promila alkoholu. Dopiero stężenie 0,2 promila i wyższe oznacza złamanie prawa. Przepisy mają być bardziej restrykcyjne. W okresie próbnym kierowca nie będzie mógł prowadzić pojazdu nawet ze śladową ilością alkoholu. Obowiązywać będzie limit 0‰ alkoholu we krwi oraz 0,0 mg alkoholu w 1 dm³ wydychanego powietrza. Oczywiście, tak jak i dziś, „zero" ma obowiązywać również na środki działające podobnie do alkoholu.

Planowany okres próbny – obowiązkowe szkolenie dla punktowców

Każdy kierowca w okresie próbnym, który przekroczy 12 punktów karnych, trafi na obowiązkowe szkolenie z zagrożeń w ruchu drogowym. Zasada dotyczy zarówno pełnoletnich (okres próbny 2 lata), jak i niepełnoletnich kierowców (okres próbny do 3 lat). Kurs trzeba ukończyć w ciągu 12 miesięcy od dnia wykroczenia, które spowodowało przekroczenie limitu. Jeśli orzeczenie zapadnie po 9 miesiącach, kierowca będzie miał tylko 3 miesiące na odbycie szkolenia. Brak kursu w terminie oznacza cofnięcie prawa jazdy przez starostę.

Szkolenie będzie kosztować 300 zł. Zajęcia poprowadzą Ośrodki Doskonalenia Techniki Jazdy (ODTJ). Kurs potrwa godzinę i odbędzie się na płycie poślizgowej.

Planowany okres próbny – ograniczenia dla niepełnoletnich

Dodatkowe zasady obejmą osoby, które zdobędą prawo jazdy kat. B w wieku 17 lat. Do ukończenia 18 lat będą mogły prowadzić samochód wyłącznie w Polsce. Przez pierwsze 6 miesięcy od otrzymania dokumentu – ale nie dłużej niż do pełnoletności – jazda będzie możliwa tylko w towarzystwie pasażera siedzącego z przodu. Osoba towarzysząca musi spełniać wszystkie warunki:

• mieć ukończone 25 lat
• posiadać prawo jazdy kat. B od co najmniej 5 lat
• nie mieć zakazu prowadzenia pojazdów w ostatnich 5 latach
• być trzeźwa i nie znajdować się pod wpływem środków działających podobnie do alkoholu

Złamanie tych zasad będzie traktowane jak jazda bez uprawnień. Kierowcy grozić za to zakaz prowadzenia pojazdów nawet na 3 lata.

Bez ograniczeń prędkości i zakazu pracy jako taksówkarz

Zrezygnowano z pomysłu ograniczenia prędkości dla kierowców w okresie próbnym. Początkowo planowano wprowadzić zakaz przekraczania 80 km/h poza obszarem zabudowanym i 100 km/h na drogach ekspresowych oraz autostradach.

Dodano natomiast inne obostrzenie dla kierowców poniżej 18 lat, którzy prowadzą samochód osobowy (inny niż czterokołowiec). Nie będą mogli wykonywać transportu drogowego rzeczy ani przewozu osób taksówką czy w ramach przewozu okazjonalnego. Zrezygnowano jednak z takiego zakazu wobec wszystkich kierowców w okresie próbnym. Osoby pełnoletnie będą więc mogły legalnie pracować jako taksówkarze lub kierowcy przewozów okazjonalnych.

Planowany okres próbny – od kiedy?

Projekt ustawy zyskał akceptację rządu i trafił do Sejmu, ale prace nad nim jeszcze nie ruszyły. Teraz musi przejść całą ścieżkę legislacyjną. Według zapowiedzi ma to nastąpić do końca tego roku. Następnie, z małymi wyjątkami, przewidziano 3-miesięczne vacatio legis.

Nie oznacza to jednak, że nowe zasady okresu próbnego wejdą w życie już w marcu 2026 roku. Plany zakładają, że przepisy zaczną obowiązywać dopiero po 9 miesiącach od dnia ogłoszenia nowelizacji kodeksu drogowego i ustawy o kierujących pojazdami. Powód jest prosty – potrzebne są zmiany w Centralnej Ewidencji Kierowców. To oznacza, że nadzór nad nowymi kierowcami zacznie się dopiero pod koniec 2026 roku.