Obniżone odszkodowanie po wypadku – sprawdź, kiedy możesz dostać mniej

Ofiara wypadku nie zawsze może liczyć na pełne zadośćuczynienie z OC, jeśli przyczyniła się do zdarzenia. Oto, kiedy ubezpieczyciel może wypłacić mniej, niż należy się poszkodowanemu.

Po wypadku nie zawsze odszkodowanie lub zadośćuczynienie wypłacane jest w pełnej wysokości. W wielu sytuacjach poszkodowany, świadomie lub nieświadomie, przyczynia się do powstania szkody albo zwiększenia jej skutków. Przepisy pozwalają zastosować obniżone odszkodowanie po wypadku. Mechanizm ten nazywa się instytucją przyczynienia, która jest opisana w art. 362 Kodeksu cywilnego.

Obniżone odszkodowanie za przyczynienie się do zdarzenia

Przyczynienie się poszkodowanego polega na tym, że jego zachowanie miało bezpośredni lub pośredni wpływ na powstanie szkody lub zwiększenie jej rozmiarów. Ubezpieczyciel, ustalając wysokość odszkodowania, bierze pod uwagę okoliczności zdarzenia oraz stopień winy obu stron – poszkodowanego i sprawcy. W praktyce oznacza to, że kwota zostaje obniżona proporcjonalnie do stopnia przyczynienia.

Do najczęściej występujących przypadków, gdy poszkodowany przyczynił się do szkody, należą:

• spożywanie alkoholu wraz z kierowcą, a następnie podróżowanie autem prowadzonym przez osobę nietrzeźwą
• nagłe, niespodziewane wtargnięcie pieszego pod koła jadącego pojazdu
• niezapięcie pasów bezpieczeństwa, jeśli miało to wpływ na skalę odniesionych obrażeń
• rażące łamanie przepisów, które pośrednio doprowadzają do wypadku

Sąd rozstrzyga, czy ubezpieczyciel zapłaci mniej

To sąd decyduje, czy i w jakim stopniu poszkodowany przyczynił się do wypadku. Zdaniem Rzecznika Finansowego (RF) orzecznictwo pokazuje różnorodność sytuacji, w których zastosowanie znajduje instytucja przyczynienia. Przykładem może być kierowca poruszający się nocą bez włączonych świateł, który zderzył się czołowo z innym pojazdem. Jego zachowanie uznano za istotne przyczynienie się do powstania szkody. Podobnie jest w sytuacji pasażera, który świadomie wsiada do samochodu z pijanym kierowcą, a nietrzeźwość ta miała wpływ na zaistniały wypadek.

Przykładem przyczynienia się do szkody jest także zderzenie dwóch samochodów, których kierowcy jednocześnie rozpoczęli manewr wyprzedzania, poruszając się w przeciwnych kierunkach. Każdy z nich staje się wtedy zarówno poszkodowanym, jak i sprawcą zdarzenia.

Jak podkreśla RF, każdą sprawę ocenia się indywidualnie. Przykładowo, sam fakt, że samochód potrącił nietrzeźwego pieszego, nie przesądza jeszcze o jego przyczynieniu się do wypadku. Trzeba wykazać, że stan nietrzeźwości realnie wpłynął na przebieg zdarzenia lub rozmiar szkody.

Obniżone odszkodowanie – ile mniej?

Przykładowo, jeśli wysokość zadośćuczynienia pierwotnie została ustalona na 50 000 zł, a przyczynienie poszkodowanego określono na poziomie 30%. W efekcie poszkodowany otrzyma 35 000 zł. Analogiczne zasady mają zastosowanie również do innych świadczeń związanych ze szkodą osobową, takich jak zwrot kosztów leczenia, rehabilitacji, opieki, adaptacji mieszkania do potrzeb osoby niepełnosprawnej po wypadku, czy też renty wyrównawczej i odszkodowań jednorazowych.

Warto dodać, że zasada przyczynienia się poszkodowanego obowiązuje nie tylko przy wypadkach, lecz także przy kolizjach. Obniżone odszkodowanie może dotyczyć również szkód majątkowych – na przykład uszkodzenia samochodu. Warto mieć świadomość konsekwencji swojego zachowania oraz wpływu na wysokość uzyskiwanego świadczenia.